Matvælastofnun Sameinuðu þjóðanna áætlar að um þriðjungi framleiddra matvæla á heimsvísu sé sóað. Matarsóun er umfangsmikið vandamál sem snýr ekki aðeins að sóun matvæla heldur einnig sóun á fjármunum og auðlindum jarðar auk þess að hafa í för með sér mikla losun.
Á síðastliðnu ári framkvæmdi Umhverfisstofnun ítarlega rannsókn á umfangi matarsóunar á Íslandi, þar sem 90 heimili og 80 fyrirtæki tóku þátt. Samkvæmt niðurstöðum rannsóknarinnar má áætla að matarsóun í neysluhlekk virðiskeðjunnar sé um 132,5 kg. Þar af eru 90kg sóað á heimilum sem er sambærilegt því sem þekkist í öðrum Evrópulöndum. Þá eru um 42 kg sóað í heild- og smásölu, veitingasölu og á spítölum og hjúkrunarheimilum.
Rannsóknin náði til sóunar á nýtanlegum mat, ónýtanlegum mat, vökva og matarolíu. Dræm þátttaka framleiðslufyrirtækja í rannsókninni gerði það að verkum að niðurstöðurnar endurspegla bara neysluhlekk matvælakeðjunnar, þ.e.a.s. heild- og smásölu, veitingasölu og spítala og hjúkrunarheimili. Sjá skýrslu hér.
Tafla 1. Samantekt niðurstaðna á umfangi matarsóunar heimila 2019
Tegund matarsóunar | Sóun á mann á ári (kg) | Heildarsóuná Íslandi á ári |
Nýtanlegur matur | 19,7 | 7152 |
Ónýtanlegur úrgangur | 25,1 | 9123 |
Matarolía | 5,1 | 1840 |
Vökvi | 40,4 | 14670 |
Samtals | 90,3 | 32785 |
Tafla 2. Samanburður á matarsóun innan mismunandi hlekkja virðiskeðjunnar, á mann á ári og heildarsóun á Íslandi á ári, árið 2019
Tegund sóunar | Heild- og smásala | Veitingasala | Spítalar og hjúkrunarheimili | Neysluhlekkurinn án heimila | Neysluhlekkurinn með heimilum | |||||
Á mann (kg) | Heildar-sóun (tonn) | Á mann (kg) | Heildar-sóun (tonn) | Á mann (kg) | Heildar-sóun (tonn) | Á mann (kg) | Heildar-sóun (tonn) | Á mann (kg) | Heildar-sóun (tonn) | |
Nýtanlegur matur | 3,2 | 1173 | 17,5 | 6343 | 0,7 | 243 | 22,4 | 8110 | 42,1 | 15263 |
Ónýtanlegur úrgangur | 2,9 | 1042 | 1,1 | 413 | 0,3 | 118 | 3,6 | 1320 | 28,8 | 10442 |
Vökvi | 0,3 | 108 | 10,9 | 3962 | 0,2 | 84 | 14,6 | 5310 | 55,1 | 19980 |
Matarolía | 0,3 | 96 | 1,5 | 548 | 0,0 | 18 | 1,6 | 570 | 6,6 | 2410 |
Samtals | 6,7 | 2419 | 31,0 | 11265 | 1,3 | 463 | 42,2 | 15310 | 132,5 | 48095 |