Umhverfisstofnun stofnaði þverfaglegan starfshóp um umhverfisheilsu (e. public health). Leiðarljós hópsins er að veita faglega ráðgjöf um áhrif umhverfis á heilsu fólks. Hópurinn starfar í samræmi við stefnu Umhverfisstofnunar þar sem áhersla er lögð á heilnæmi.

Morgunfundur Svansins fór fram í Björtuloftum í Hörpu þann 15. febrúar. Yfirskrift fundarins var: Fortíðin er búin, framtíðin er snúin: Hvaða ákvarðanir leiddu okkur hingað og hvernig mótum við morgundaginn?

Dagana 13. – 17. febrúar fór fram vinnustofa um gerð stjórnunar- og verndaráætlana tegunda. Til umfjöllunar voru tvær tegundir, rjúpa og lundi. Vinna við stjórnunar- og verndaráætlanir beggja tegunda hófst á árinu.

Nýjar leiðbeiningar með viðmiðunarmörkum fyrir mengun jarðvegs voru gefnar út. Umhverfisstofnun og heilbrigðiseftirlitin á landinu tóku í gagnið gagnvirka kortasjá og skráðu inn þekkt menguð svæði og svæði þar sem grunur er um mengun.

Umhverfisstofnun uppfærði stefnu sína til ársins 2025. Í stefnumótunarvinnunni var skerpt á markmiðum stofnunarinnar í samræmi við stefnumótun ríkisaðila. Stuðst var við ábendingar úr ýmsum áttum, til dæmis frá fagráðuneyti, hagaðilum og starfsfólki Umhverfisstofnunar.

Einstakar jarðminjar fundust í helli sem uppgötvaðist þegar unnið var að framkvæmdum við jarðböðin í Mývatnssveit. Hellinum var lokað til þess að vernda jarðminjarnar.

Ný viðmið fyrir Svansvottaðar nýbyggingar tóku gildi. Í kjölfarið var haldin opin kynning á nýju viðmiðunum þar sem farið var yfir helstu breytingar.

Ný þjóðgarðsmiðstöð í Snæfellsjökulsþjóðgarði var opnuð formlega. Einnig var endurnýjuð stjórnurnar- og verndaráætlun fyrir þjóðgarðinn staðfest.

Réttindanámskeið heilbrigðisfulltrúa var í fyrsta sinn algjörlega stafrænt. Námskeiðið var fært yfir á stafrænt form til að bæta aðgengi og þjónustu við þátttakendur.

Heildarlosun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi var 14,1 milljón tonn af CO2-ígildum árið 2021 og hafði aukist um 6% frá árinu 1990. Þetta kom fram í Landsskýrslu um losun gróðurhúsalofttegunda 2023.

Stjórnunar- og verndaráætlun fyrir náttúruvættið Goðafoss var staðfest. Goðafoss er vinsæll ferðamannastaður og þangað kemur fjöldi ferðamanna allan ársins hring.

Loftslagsdagurinn fór fram í Silfurbergi í Hörpu. Þar fluttu 18 fyrirlesarar erindi um loftslagsmál á mannamáli. Um 350 gestir tóku þátt í salnum og rúmlega 250 í streymi.

Losun frá flugi jókst um 101% og losun frá iðnaði jókst um 1,9% og milli áranna 2021 og 2022. Þetta kom fram í árlegu uppgjöri losunar þeirra fyrirtækja sem falla undir ETS kerfið á Íslandi.

Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra og Sigrún Ágústsdóttir, forstjóri Umhverfisstofunar, settu átakið Strandhreinsun Íslands formlega af stað í fjörunni í Geldinganesi. Strandhreinsun Íslands er 5 ára átak í hreinsun strandlengju Íslands af plasti og öðrum úrgangi.

Umhverfisstofnun bætti við aðstöðu sína fyrir starfsfólk í Bankanum á Selfossi. Með þessu hélt stofnunin áfram verkefni undanfarinna tíu ára að bjóða upp á starfsaðstöðu vítt og breitt um landið.

Losun á þrávirkum lífrænum efnum dróst saman á Íslandi. Þetta kom fram í Landsskýrslu um losun loftmengunarefna á Íslandi fyrir tímabilið 1990-2021. Muninn mátti að mestu skýra með fækkun sorpbrennslustöðva og hertari reglum um sorpbrennslu.

Samstarfsverkefnið Allan hringinn var sett af stað. Markmið verkefnisins var að kynna breytingar í úrgangsmálum í kjölfar nýrra laga. Ein stærsta breytingin var skyldan til að flokka heimilisúrgang í sjö flokka: Pappír, plast, matarleifar, málma, gler, textíl og spilliefni.

Stjórnunar- og verndaráætlun fyrir fólkvanginn Spákonufellshöfða var staðfest. Spákonufellshöfði gengur í sjó fram vestan við byggðina á Skagaströnd og er vinsæll til útivistar.

Bessastaðanes var friðlýst við hátíðlega athöfn. Markmið friðlýsingarinnar er að vernda náttúrulegt ástand svæðisins sem búsvæði fugla og mikilvægur áfangastaður farfugla.

Í júlí hófst eldgos að nýju á Reykjanesskaga. Eldgosinu fylgdu fjölmörg verkefni eins og mælingar á loftgæðum, landvarsla og leyfisveitingar.

Breyting varð á lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir. Heimild til veitingar undanþágu frá starfsleyfi var færð frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra til Umhverfisstofnunar og nefnist bráðabirgðaheimild.

Umhverfisstofnun ákvað að leggja stjórnvaldssekt á Costco Wholesale Iceland ehf. að upphæð 20.000.000 króna vegna brota á ákvæðum um mengunarvarnir. Brotin leiddu til þess að a.m.k. 111.000 lítrar af dísilolíu losnuðu út í fráveitu Hafnarfjarðar og út í sjó.

Losun sem féll undir beina ábyrgð Íslands stóð í stað milli áranna 2021 og 2022. Losun sem féll undir staðbundinn iðnað innan viðskiptakerfis ESB með losunarheimildir (e. ETS) jókst um 2% á sama tímabili. Losun frá alþjóðasamgöngum jókst umtalsvert en sú losun féll að hluta til innan ETS kerfisins.

Dagana 21. – 25. ágúst fóru fram rannsóknir á jarðvegi á Heiðarfjalli í Langanesbyggð. Fulltrúi Umhverfisstofnunar tók þátt í rannsóknunum ásamt sérfræðingum frá Norwegian Geotechnical Institute. Frumrannsókn sem fór fram árið 2017 gaf til kynna að svæðið væri mjög mengað.

Umhverfisstofnun fór af stað með átak í að safna upplýsingum frá almenningi um mengaðan jarðveg og skrá þær inn á kort. Markmiðið var að fá betri yfirsýn yfir menguð svæði á landinu og halda þeim til haga fyrir komandi kynslóðir.

Umhverfisstofnun lauk uppgjöri á losun á beinni ábyrgð Íslands fyrir seinna tímabil Kýótó-bókunarinnar. Tímabilið náði frá 2013-2020.

Niðurstöður nýrra mælinga á matarsóun sýndu að matarsóun á Íslandi jafngildir um 160 kílóum á hvern íbúa á ári. Tæpur helmingur allrar matarsóunar á Íslandi á sér stað í frumframleiðslu matvæla en um 40% á heimilum.

Saman gegn sóun stóð fyrir hugmyndasmiðju um lausnir gegn raftækjasóun. Markmiðið var að finna lausnir á vanda raftækjaiðnaðarins og þróa og skapa í framhaldinu lausnir sem sporna gegn raftækjasóun.

Fransk-íslenska hönnunarfyrirtækið SP(R)INT STUDIO ásamt Nissen Richards Studio bar sigur úr býtum í hönnunarsamkeppni um sýningu í nýrri gestastofu Vatnajökulsþjóðgarðs og Umhverfisstofnunar í Mývatnssveit.

Líffræðilegum fjölbreytileika hrakar og búsvæðum lífvera í Norðaustur-Atlantshafinu heldur áfram að hnigna. Þetta voru meðal helstu niðurstaða nýrrar skýrslu á vegum OSPAR-samningsins um ástand Norðaustur-Atlantshafsins og aðliggjandi hafsvæða.

Surtsey varð 60 ára á árinu. Í tilefni af afmælinu átti að halda málþing í Vestmannaeyjum. Aflýsa þurfti viðburðinum vegna jarðhræringa á Reykjanesi.

Fulltrúar Grænna skrefa héldu stafrænar kynningar fyrir þátttakendur í verkefninu Greening Government Initiative, kynningin var skipulögð af Hvíta húsinu í Bandaríkjunum. Grænu skrefin voru einnig kynnt fyrir starfsfólki breska stjórnarráðsins.

Tveir fulltrúar Umhverfisstofnunar sóttu 28. aðildarríkjaþing Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar (COP28) sem haldið var í Dubai.

Umhverfisstofnun lagði fram til kynningar áform um að veita til breytingar á vatnshlotinu Þjórsá 1, vegna framkvæmda við Hvammsvirkjun.